Door nieuwe toepassingen van IT en de toenemende tendens bij mensen om dingen zelf te willen uitvoeren, zal in de zeer nabije toekomst het landschap van juristen fundamenteel veranderen.
In den beginne van de automatisering werden bestaande processen vereenvoudigd en gerationaliseerd. Een tekstverwerker was veel handiger dan een typemachine. Daarna werd de opslag van gegevens steeds belangrijker, de opkomst van de databank. Gevolgd door het zeer makkelijk kunnen vinden van opgeslagen informatie, via het bekende Google. Dankzij Google vinden jaarlijks internetters al honderdduizenden antwoorden op hun juridische vragen.
De volgende stap wordt op dit moment gezet. Nieuwe supercomputers kunnen logische problemen oplossen. Niet aan de hand van een paar woorden, maar door een logische analyse van een in gewone taal gestelde vraag. Analyse gecombineerd met een zeer sterke rekenkracht en grote databanken met feiten. IBM’s softwareprogramma Watson won al in 2011 een van de moeilijkste kennisquizen ter wereld: Jeopardy!. Ik kan iedereen het filmpje van harte aanbevelen
Steeds vaker zullen eenvoudige juridische vragen beantwoord kunnen worden door de computer.
Daarmee is Stap 1 in het zelf oplossen van een juridisch geschil gezet, het in kaart brengen van het probleem en de mogelijke oplossing.
Stap 2 is een juridische handeling uitvoeren. Zelf een juridisch document op stellen wordt steeds makkelijker. Voor bijzonder eenvoudige juridische problemen zijn specifieke websites:
Wilt u compensatie omdat uw vlucht is vertraagd. Voer uw vluchtnummer en naam in op een van de gespecialiseerde sites en het geld komt vanzelf op uw rekening.
Wilt u een abonnement opzeggen? Nog makkelijker: kijk eens op opzeggen.nl, en kijk naar de teller rechts in beeld, bijna iedere 20 seconden zegt iemand daar een abonnement op.
Het kan natuurlijk een stapje lastiger. Bijvoorbeeld op onze website overeenkomsten.nl staan al meer dan 600 juridische documenten die rechtzoekenden zelf kunnen invullen. Van de website van de consumentenautoriteit werden in 2011 490.000 voorbeeldbrieven gedownload.
Stap 3 zal de komende jaren worden gezet. Het is nu al mogelijk om zelf een procedure te starten in bestuursrechtzaken. Geheel elektronisch en zonder tussenkomst van welke juridische adviseur dan ook. Vanaf 2014 kunnen incassozaken elektronisch ingediend bij de rechtbank. Na wijziging van de wet zal ook de ouderwetse betekening door een deurwaarder verleden tijd zijn.
Deze ontwikkelingen gecombineerd, zullen er in mijn ogen toe leiden dat steeds meer mensen zelf hun recht kunnen en zullen halen. Nieuwe systemen zoals Watson zullen de mensen helpen hun vragen beter te analyseren en passende antwoorden te formuleren. Eenvoudige juridische problemen zullen tot en met het vonnis door de rechtzoekende met behulp van gespecialiseerde websites zelf kunnen worden opgelost. De doehetzelfadvocaat.nl zal de toekomst worden. U kunt nu al vrienden met hem worden op Facebook.
Bent u advocaat of juridische dienstverlener dan zal uw toegevoegde waarde op een geheel ander vlak moeten komen te liggen.