Keuze voor de advocaat
Volgens sommige kenners van de advocatuur, zoals advocatenopleider OSR, moeten advocaten in de nabije toekomst een keuze maken voor specialisatie in een bepaalde markt of niche. Een keuze voor een markt is bijvoorbeeld specialiseren in de tuinbouw. De advocaat weet dan veel over die branche, en niet alleen op juridisch gebied. Of de advocaat specialiseert zich op een rechtsgebied, zoals arbeidsrecht, of daarbinnen zelfs arbeidsrecht voor directeuren.
Maar waarom zou je niet de andere kant op denken? Dus niet specialiseren, maar standaardiseren. Dus géén topadvocaten, géén topwerk, géén gespecialiseerde diensten, maar advocaten die in heel Nederland tegen een lage prijs een gegarandeerde kwaliteit aanbieden. Is dat erg? Nee, want de meeste juridische vragen zijn redelijk eenvoudig. De meeste mensen hebben in hun leven hoogstens twee keer een advocaat nodig. Ik noem mijn concept voor zulke solide standaard juridische dienstverlening McLaw, in navolging van McDonalds.
McDonalds
Aan het McDonalds concept zitten twee kanten: de kant van de consument en de kant van de ondernemer. 
Als je als consument een McDonalds inloopt weet je een aantal dingen zeker. Het eten is in elke vestiging hetzelfde. Dat geldt ook voor de inrichting en de prijs. Je weet van tevoren dat je geen topmaaltijd zult krijgen, maar je weet ook dat de hamburger exact hetzelfde is in iedere vestiging, en iedere keer dat je terug komt. Bovendien (en dat verklaart een deel van het succes): de prijs kwaliteitverhouding is in orde.
Bekijken we het vanuit het perspectief van een ondernemer die een McDonalds restaurant in franchise wil nemen. Dan weet zo’n ondernemer dat hij kan rekenen op een gigantisch marketingapparaat. Hij wordt verder ondersteund met managementtrainingen, personeelswerving, centrale inkoop, automatisering en nog veel meer. De omzet en winst van een McDonaldsvestiging zijn daardoor vele malen hoger dan die van een gewone, zelfstandige snackbar.
McLaw
Als je het McDonalds-concept naar de advocatuur vertaalt, dan krijg je een keten van advocatenkantoren in heel Nederland. Werkend onder één naam, mogelijk gevolgd door hun eigen naam. McLaw Jansen & De Boer, Mc Law Visser & De Vries – zoiets, dus. Ieder kantoor voert een centrale huisstijl. Ieder kantoor voert een algemene praktijk voor ondernemers en particulieren. Iedere vestiging levert goede juridische diensten tegen een gelijk uurtarief. Belangrijker nog, iedere vestiging hanteert hetzelfde serviceniveau.
De landelijke ondersteuning van Mc Law bestaat om te beginnen uit de marketing van het merk. Andere ondersteuning die centraal wordt geregeld zijn bijvoorbeeld het bouwen van websites, de inkoop van abonnementen, drukwerk en automatiseringsdiensten. Bovendien ondersteunt het centrale kantoor bij specialistische rechtsvragen. Als het gaat om ingewikkelde kwesties op het gebied van bijvoorbeeld letselschade, dan kunnen medewerkers van de centrale organisatie de zaak overnemen terwijl de aangesloten advocaat het aanspreekpunt voor de klant blijft. Bij voldoende volume kan eenvoudig juridisch werk centraal worden uitgevoerd door para-legals. Het landelijke kantoor kan ook ondersteunen bij personeelswerving en personeelsbeleid. Ondersteunende medewerkers kunnen makkelijk op een zustervestiging ingezet worden omdat zij centraal zijn opgeleid en de ondersteunende systemen op alle aangesloten kantoren hetzelfde zijn.
Bestaande initiatieven
Dit is geen fantasieverhaal. Veel belangrijke ontwikkelingen in het juridische landschap waaien over uit Engeland, en daar bestaat al sinds 2010 een landelijke keten van advocatenkantoren onder de naam Quality Solicitors. Bij deze keten zijn inmiddels meer dan 250 advocatenkantoren aangesloten. Het is het snelst groeiende advocatenkantoor van het Verenigd Koninkrijk. In 2012 gaf de keten 15 miljoen pond uit aan een TV campagne. Kennelijk is het concept ook aantrekkelijk voor investeerders: de keten wordt ondersteund door een venture capitalmaatschappij.
Er zijn in ons land ontwikkelingen die ongeveer dezelfde kant op lijken te gaan. Damsté Advocaten is gestart met een franchiseketen onder de naam Advocoeur Het is een begin, maar te kleinschalig van opzet. Bovendien is dit initiatief volledig afhankelijk van een bestaand advocatenkantoor.
Een ander voorbeeld is de Advocatenunie. De AdvocatenUnie is echter meer een marketingkanaal voor een aantal samenwerkende kantoren, dan een samenhangende organisatie die zich als één geheel presenteert.
Voorwaarden voor succes
Om een Nederlands initiatief te laten slagen is een fors startkapitaal nodig. Er moet immers meteen een goede centrale organisatie worden neergezet die in staat is om de aangesloten advocaten te ondersteunen. Bovendien moet er flink geinvesteerd worden in merkbeleving. Je hebt er ook advocaten voor nodig die voldoende ondernemersgevoel hebben om te begrijpen dat samenwerking kan leiden tot groei. De aangesloten advocaten zullen bereid moeten zijn om een deel van hun onafhankelijkheid in te leveren.
Daar zal niet iedereen voor voelen. Er zullen ook advocaten zijn die er voor kiezen om zich op de één of andere manier te specialiseren. Waar het om gaat is dat er in de komende jaren een keuze gemaakt moet worden. Stil zitten is geen optie: dat leidt onherroepelijk tot marktverlies aan nieuwkomers in de juridische advisering, of aan partijen die het wel een keuze durfden te maken.
mr. Pablo van Klinken
Pablo van Klinken op LinkedIn